بررسی شباهتها و تفاوت های مرکب و حِبر از دیدگاه شیوه ساخت

در میان لوازم کتابت و خوش نویسی، مرکب نزد کاتبان و خوش نویسان ارزش بسیاری داشته تا جایی که یک چهارم حُسن خط را مربوط به مرکب خوب می دانستند. آنچه در رسالات و متون مختلف در این باره دیده می شود، این است که افزون بر مرکب دستور ساخت سیاهیِ دیگری باعنوان حِبر بیان شده است. ازاین رو سؤالی که در مقاله پیش رو مطرح شد این بود که چه تفاوتی میان مرکب و حبر وجود دارد. برای همین، با مراجعه به منابع تخصصی تلاش برآن شد تا ویژگی های مرکب و حبر بررسی شوند. دراین راستا، پس از مطالعۀ شیوه های ساخت مرکب و حبر در متون مختلف و مقایسۀ مواد به کار گرفته شده در هر کدام، به ساخت یک نوع حبر و یک نوع مرکب از میان دستورالعمل هایی که باهم مقایسه گردیدند، مبادرت ورزیده شد. پس از آن، مشخص شد که حبر و مرکب ضمن اینکه ترکیبات مشابه (مازو، زاج سبز، صمغ عربی) دارند، تفاوت هایی نیز باهم دارند. به طور خلاصه می توان گفت ویژگی های ظاهری و ماندگاری مرکب و حبر باهم تفاوت دارند که این، به دلیل میزان مادۀ مصرفی در هر دوی آن هاست. شایان یادآوری است که روش یافته اندوزی؛ اسنادی، آزمایشگاهی و میدانی و روش پردازش داده ها، توصیفی- تحلیلی است.